หน่วยที่ 4

การร่วมกัน สร้างความคิดและแนวทางการแก้ปัญหา (Ideate)

• ความหมายและความสำคัญของการสร้างความคิดและแนวทางการแก้ปัญหา

• • • Ideate ซึ่งมาจากคำว่า Idea หรือ ความคิด  กับคำว่า  Creative สร้างสรรค์ เป็นคำว่า Ideate ซึ่งหมายถึงการค้นหาความคิดสร้างสรรค์ใหม่ ๆ หรือเป็น Creative Thinking 
    • ซึ่งการคิดสร้างสรรค์ไอเดียใหม่ ๆ นั้น  ใช้การระดมความคิด (Brainstorm)  มา จาก  "Brain  +  Storming"
    • การระดมความคิด (Brainstorm ) โดยสรุปหมายถึง การระดมความคิดจากทุก ๆ มุมมอง โดยไม่มีการตัดสินถูกผิด ของสมาชิกในกลุ่ม เพื่อหาทางเลือกในการตัดสินใจ ความคิดใหม่ ๆ และใช้ในการการวางแผน
    • การสร้างความคิดและแนวทางการแก้ไขปัญหา หมายถึง การระดมความคิดใหม่ ๆ อย่างไม่มีขีดจำกัด หรือการสร้างความคิดต่าง ๆ ให้เกิดขึ้นโดยเน้นการหาแนวคิดและแนวทางในการแก้ไขปัญหาให้มากที่สุด หลากหลายที่สุด โดยความคิดและแนวทางต่าง ๆ ที่คิดขึ้นมานั้นก็เพื่อตอบโจทย์ปัญหาที่เกิดขึ้นขึ้นในขั้น การกำหนดปัญหา (Define)

•  หลักการระดมความคิด

• • • 1. อย่ารีบตัดสินคนอื่น (Defer Judgment) 
    • 2. สนับสนุนความคิดแปลกใหม่ (Encourage wild ideas) 
    • 3. ต่อยอดความคิด (Build on the ideas of others) 
    • 4. มุ่งเน้นในแนวความคิด (Stay focused on your topic) 
    • 5. ทำให้มองเห็นภาพ (Be visual) 
    • 6. ปฏิบัติทีละเรื่อง (One conversation at a time) 
    • 7. เน้นปริมาณ (Go for quantity)

• ขั้นตอนการระดมความคิด

• • • ขั้นตอนที่ 1 แต่งตั้งผู้ดำเนินการ  หรือผู้อํานวยความสะดวก (Facilitator) 
    • ขั้นตอนที่ 2 กำหนดหัวข้อในการระดมความคิด 
    • ขั้นตอนที่ 3 ร่วมแสดงความคิด 
    • ขั้นตอนที่ 4 สรุปผลการระดมความคิด 
    • ขั้นตอนที่ 5 การติดตามผล

• ทักษะและเทคนิคสำหรับการระดมความคิด

1. เทคนิค Brain Writing

เทคนิค Brain Writing คือ การให้สมาชิกในกลุ่มเขียนรายละเอียดลงบนกระดาษ Post-it หรือ Index Card โดยมีวัตถุประสงค์หลัก ๆ อยู่ 2 อย่าง คือ ประการแรกจะป้องกันไม่ให้เกิดความลำเอียงจากใครคนใดคนหนึ่ง และประการที่สองเป็นการเปิดช่องทางให้เพื่อนร่วมทีมที่เก็บตัวมากไม่ค่อยชอบพูดจาหรือนำเสนออะไรให้มามีส่วนร่วมในการคิดเพิ่มขึ้น

2. เทคนิค Slip Writing

เทคนิคการระดมความคิดแบบ Slip Writing คือ เทคนิคง่าย ๆ แต่ได้ผลที่ดีที่มีความคล้ายคลึงกับ Brain Writing คือ เหมาะกับการให้คนที่ไม่ถนัดการพูดหรือนำเสนอเป็นการเขียนบนกระดานหรือกระดาษ Post-it แทน แต่จะไม่เข้มข้นในกระบวนการเพื่อให้ได้มาซึ่งความคิดเห็นเท่ากับ Brain Writing โดย Slip Writing จะให้อิสระและเปิดกว้างในการแสดงความเห็น และมักจะเห็นหลาย ๆ องค์กรใช้เทคนิคนี้ในการระดมความคิดกันเป็นส่วนใหญ่

3. เทคนิค 5 Whys Analysis

แนวคิด 5 Whys คิดค้นโดย Taiichi Ohno ซึ่งเป็นสถาปนิกที่ออกแบบ Toyota Production System (TPS) ทิ่นิยมใช้กันมาจนถึงทุกวันนี้ โดย 5 Whys นั้นจะทำให้เข้าใจว่าอะไรที่เป็นปัญหาและเกิดจากจุดไหนได้อย่างไร แนวคิด 5 Whys นั้นเป็นการตั้งคำถามว่า “ทำไม” เพื่อหาสาเหตุหรือต้นเหตุแห่งปัญหาด้วยกัน 5 ครั้ง จนเข้าใจว่าปัญหาในแต่ละส่วนที่เกิดขึ้นนั้น แท้ที่จริงมันเริ่มต้นมาได้อย่างไรเพื่อนำไปแก้ไขปัญหาจากต้นเหตุได้อย่างถูกต้องและเหมาะสม 

4. เทคนิค Starbursting

เทคนิคการทำ Starbursting คือ เทคนิคการระดมความคิดเพื่อหาความคิดใหม่ๆโดยใช้ 5W1H หรือ Who, What, Where, When, Why และ How เป็นตัวตั้งของชุดคำถามและวางแนวคิดหลักไว้ตรงจุดศูนย์กลาง โดยคำถามแต่ละคำถามจะต่อยอดให้เกิดคำถามต่าง ๆ ตามมา ซึ่งเทคนิค Starbursting นั้นก็ถือเป็นเทคนิคหนึ่งที่เป็นที่นิยมมากในการระดมความคิด 

5. เทคนิค Mind Mapping

เทคนิค Mind Mapping คือ การนำเสนอแนวความคิดต่าง ๆ ที่มีอย่างมากมาย นับเป็นวิธีที่ใช้ความคิดสร้างสรรค์สูงที่ต้องเชื่อมโยงและต่อยอดข้อมูลอย่างอิสระแต่ก็ต้องไม่ซ้ำกัน โดยเริ่มจากหัวข้อหรือคำถามเป็นตัวตั้งบนศูนย์กลางของ Mind Map และแตกกิ่งก้านสาขาออกมาจากความคิดเห็นของแต่ละคน

6. เทคนิค Role Storming

เทคนิค Role Storming คือ การเน้นในเรื่องของการแสดงบทบาทสมมติในการทำธุรกิจจริงๆ ซึ่งนั่นก็หมายถึงทุกคนจะได้แสดงละครสมมติว่าเป็นลูกค้าหรือตัวธุรกิจในสถานการณ์ที่แตกต่างกันออกไป เทคนิคนี้จะทำให้ได้คำตอบและการแลกเปลี่ยนกันในหลาย ๆ เรื่องโดยอาจจะได้แนวคิดใหม่ ๆ จากทีมงานมากขึ้นด้วยเช่นกัน

7. เทคนิค Round Robin Brainstorming

เทคนิค Round Robin Brainstorming คือ การที่ทุก ๆ คนที่เข้าร่วมการระดมสมองนั้นต้องผลัดกันแลกเปลี่ยนความคิดเห็น โดยต้องรอเป็นรอบ ๆ ซึ่งเป็นการป้องกันไม่ให้สมาชิกคนใดคนหนึ่งของทีมมีอำนาจและเสนอแนะทุกความคิดเห็นของคนอื่นๆ และก็สามารถตั้งกฎการระดมความคิดร่วมกับเทคนิคนี้ได้ 

8. เทคนิค Stepladder Brainstorming

เทคนิค Stepladder Brainstorming คือ การระดมความคิดแบบขั้นบันไดได้ถูกพัฒนามานาน และยังเป็นที่นิยมใช้มาจนถึงปัจจุบัน เทคนิคนี้เป็นการแบ่งปันความคิดเห็นจากคน ๆ หนึ่งก่อนที่จะมาแบ่งปันกันในกลุ่ม โดยกระบวนการทั้งหมดจะเริ่มต้นโดยผู้นำการระดมความคิดจะบอกคำถามหรือปัญหาไปยังคนในกลุ่ม และให้ทั้งหมดออกไปรอข้างนอกห้องจนเหลือแค่ 2 คนเท่านั้นเพื่อให้ทั้ง 2 คนนี้แบ่งปันความคิดเห็นหรือแนวความคิดต่าง ๆ ด้วยกัน 

9. เทคนิค Change of Setting

เทคนิค Change of Setting คือ การใช้ฉากหรือสถานที่ใหม่ ๆ ในการระดมสมอง เพื่อที่จะได้ความคิดใหม่ ๆ เพราะส่งผลโดยตรงต่อความคิดสร้างสรรค์ กระบวนการทำงาน และความรู้สึกของทีมงาน เพราะถ้าทำงานในแบบเดิม ๆ บรรยากาศเดิม ๆ หรือที่เดิม ๆ ซ้ำ ๆ เป็นเวลาหลายวันหรือหลายเดือนก็คงรู้สึกเบื่อหน่าย ซึ่งการเปลี่ยนสถานที่ในการทำงานก็อาจส่งผลดีขึ้นได้

• การเลือกแนวทางการแก้ไขปัญหา
  • ขั้นตอนการระดมความคิดเป็นขั้นตอนในกระบวนการคิดเชิงออกแบบที่จำเป็นจะต้องใช้ทั้งทักษะในการคิดในเชิงกว้าง (Divergent) และทักษะในการตีกรอบและหาจุดบรรจบ (Convergent) โดยขั้นตอนหลังจะเป็นการคัดกรองความคิดที่ได้ระดมมาเพื่อคัดเลือกความคิดหรือทางออกที่ดีที่สุดในการตอบโจทย์ปัญหาของผู้ใช้งาน

1. การคัดเลือกโดยการเรียงลำดับความสำคัญ (Prioritization)

2. การคัดเลือกความคิดที่มีความสัมพันธ์กัน (Affinity)

3. การประเมินความคิด (Evaluation)